Mükemmeliyetçilik ile Erteleme Davranışı: Aralarındaki Bağlantılar
Mükemmeliyetçilik ile Erteleme Davranışı: Aralarındaki Bağlantılar
Mükemmeliyetçilik, bireylerin kendilerinden ya da başkalarından yüksek bir performans beklentisi içinde olmaları anlamına gelir. Hayatta başarı için taraftar bulur ve birçok kişiyi bu davranış tarzı yönlendirir. Ancak bu tutku, çoğu zaman bireylerin hedeflerine ulaşmalarını engelleyebilir. Dolayısıyla, bu yazıda mükemmeliyetçilik ile prokrastinasyon ( erteleme ) davranışları arasındaki ilişkiyi incelemek ve kişisel gelişim için uygulanabilir stratejiler sunmak hedeflenir. Kendini sürekli geliştirme çabası içindeki bireyler, erteleme davranışı ile mükemmeliyetçilik arasında sıkışıp kalabilirler. Bu iki kavramın doğru bir şekilde anlaşılması, zaman yönetimi ve hedef belirleme konusunda daha sağlıklı adımlar atmayı sağlar.
Mükemmeliyetçilik Nedir?
Mükemmeliyetçilik, bireylerin kendilerine ya da çevrelerindeki insanlara karşı koyduğu yüksek standartlar ile belirginleşir. Bu durum, kişilerin başarılı olma arzusuyla motive olmasını sağlarken, aynı zamanda kaygı ve stres düzeylerinin artmasına neden olabilir. Mükemmeliyetçi bireyler, hata yapma korkusuyla eyleme geçmekten çekinirler. Bu korku, kişiyi sürekli olarak mükemmel sonuçlar elde etmeye zorlar ve bu durum sık sık başarısızlık hissine yol açar. Örneğin, bir öğrenci, notlarının mükemmel olmasını arzularken ödevlerini sürekli erteler. Bu ertelemeler, aslında mükemmel sonucu elde etme korkusundan kaynaklanır.
Mükemmeliyetçilik, yalnızca akademik alanla sınırlı değildir. İş yaşamında, sosyal ilişkilerde ve kişisel hedeflerde de ortaya çıkar. Mükemmeliyetçi yaklaşıma sahip bireyler, iş projelerinde en iyi sonucu elde etme beklentisi taşımalarından dolayı yoğun bir baskı hissedebilirler. Sonuç olarak, zamanında bitmeyen işler, bir türlü tamamlanamayan projeler meydana gelir. Hedeflerin yüksek tutulması gerektiğinde, bu standartlar insanı çoğu zaman tükenmişlik hissine sürükler ve bu da verimliliği olumsuz etkiler.
Prokrastinasyonun Tanımı
Prokrastinasyon, bir işi erteleme ya da geciktirme davranışıdır. Bireyler, gerçekleştirmeleri gereken görevleri bilseler dahi, sıklıkla bu görevleri yapmaktan kaçınırlar. Bu davranış, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Stres, kaygı, korku ya da motivasyon eksikliği gibi duygular, ertelemeyi tetikleyen unsurlardır. Örneğin, bir kişi önemli bir toplantı öncesinde, sunumunu yapmaktan kaçınabilir. Bu durumda, insanın sunum korkusu, prokrastinasyonu pekiştirir.
Erteleme davranışının sonuçları ise genellikle olumsuz olur. Kişi, işleri geciktirdikçe zaman baskısı altında kalır. Bu baskı, yapılan işin niteliğini etkileyebilir. Prokrastinasyon, bireylerin hem akademik hem de iş hayatlarındaki başarılarını zedeler. Zaman yönetimi becerilerini geliştirmeden, hedeflere ulaşmak zorlaşır. Dolayısıyla, bireylerin yaşam kalitelerini de etkileyen bir sorun haline gelir. Duygusal olarak yoğun yaşanan bu durum, bireyin kendine olan inancını zedeler.
İkisi Arasındaki İlişki
Mükemmeliyetçilik ve prokrastinasyon arasındaki ilişki oldukça karmaşık bir yapı gösterir. Mükemmeliyetçi bireyler, hata yapma korkusundan dolayı sık sık erteleyebilirler. Bu davranış, onları olduğu yerde saymaya veya daha da geriye düşmeye zorlar. Kişinin mükemmel sonuçlar elde etme arzusu, ertelemenin bir numaralı nedeni olarak öne çıkar. Bu durum, bireyin hedefine ulaşmasını engellerken, tüm çaba ve isteğini köreltir. Örneğin, yüksek not alma hedefi olan bir öğrenci, sınavına hazırlanmaktan çekinerek sürekli oyalanır.
Öte yandan, prokrastinasyon da mükemmeliyetçiliği besleyebilir. İşlerin tamamlanmaması kaygıyı artırırken, bireylerin mükemmel bir sonuç elde etme isteği daha fazla büyüyebilir. Bu döngü, kişiyi başarılı olmaktan alıkoyarken bir kısır döngü oluşturur. Mükemmeliyetçilikle birlikte gelişen erteleme davranışı, kişiyi daha fazla belirsizliğe iter. Bu nedenle, her iki kavramda bir denge sağlamak oldukça önemlidir.
Başarı İçin Stratejiler
Mükemmeliyetçilik ve erteleme davranışının üstesinden gelmek için bazı stratejiler uygulanabilir. Öncelikle, hedeflerinizi belirlerken gerçekçi ve ulaşılabilir olmalıdır. Bu, kendinize daha az baskı yapmanızı destekler. Kurulacak hedeflerinizi ölçülebilir ve spesifik hale getirmek, başarıya ulaşmayı kolaylaştırır. Örneğin, günlük işlerinizi yaparken bir liste oluşturarak önceliklerini sıralamak, zamanınızı daha verimli kullanmanıza yardımcı olur. Listeler, kısmen zihinsel yükü hafifletir.
- Düzenli molalar verin.
- Geri bildirim alın.
- Kendinizi ödüllendirin.
- Fazla mükemmeliyetçi olmaktan kaçının.
- Zaman yönetimi tekniklerini öğrenin.
Mükemmeliyetçilikten kurtulmak ve ertelemeyi azaltmak için bilişsel davranışçı teknikler kullanılabilir. Bu teknikler, düşünce kalıplarını değiştirerek olumlu sonuçlar elde etmenizi sağlar. Dolayısıyla, kendinizi geliştirme yolunda önemli adımlar atılmış olur. Aynı zamanda, öz disiplin geliştirmek için belirli bir zaman dilimi içinde işler yapmaya karar verirseniz, başarı oranınız artar. Kendinize zaman vermek, performansınızı artırır ve hedeflerinize ulaşmayı kolaylaştırır.
